Władysław Bartoszewski

żołnierz AK, pisarz i historyk. Uczestniczył w działaniach Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj (Żegota), źródło: Polska Agencja Prasowa

Władysław Bartoszewski (ur. 19 lutego 1922 r. w Warszawie, zm. 24 kwietnia 2015 r. w Warszawie). Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r. W latach 1940-41 był więźniem niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Został żołnierzem ZWZ-AK. Zaangażował się w działania kierowanego przez Zofię Kossak-Szczucką Frontu Odrodzenia Polski. Brał udział w pracach Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj (Żegota). Uczestnik Powstania Warszawskiego, odznaczony Krzyżem Walecznych i awansowany do stopnia podporucznika AK. Po II Wojnie Światowej aresztowany kilkakrotnie przez komunistyczną policję polityczną UB pod zarzutem szpiegostwa, do sierpnia 1954 więziony. Pracował jako dziennikarz, pisarz i historyk. 14 grudnia 1965 r. izraelski instytut Yad Vashem uhonorował go tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W latach 1972-83 był sekretarzem generalnym polskiego oddziału PEN Clubu. Od 1970 r. związany z demokratyczną opozycją antykomunistyczną w Polsce. Był nielegalnym korespondentem Rozgłośni Wolna Europa. Członek NSZZ „Solidarność”. Po ogłoszeniu stanu wojennego internowany przez władze komunistyczne. W latach 1990-95 ambasador RP w Wiedniu. Był ministrem spraw zagranicznych i pełnomocnikiem ds. dialogu międzynarodowego. W latach 1990-2000 przewodniczył Międzynarodowej Radzie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Zmarł 24 kwietnia 2015 r. w Warszawie.

Irena Sendlerowa

żołnierz Armii Krajowej. Uczestniczyła w działaniach Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj (Żegota). Uratowała ok. 2,5 tysiąca żydowskich dzieci z getta w Warszawie. źródło: Polska Agencja Prasowa.

Irena Sendlerowa (ps. Jolanta, ur. 15 lutego 1910 r. w Otwocku, zm. 12 maja 2008 r. w Warszawie).

Pod koniec 1939 r. założyła przy Wydziale Opieki Społecznej Zarządu Miejskiego w Warszawie tajną komórkę pomocy Żydom. W 1942 r. została szefową Referatu Dziecięcego Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj (Żegota). Należała do Armii Krajowej. Jako pracownica Wydziału Opieki Społecznej miała przepustkę do getta. Pod pretekstem kontroli sanitarnych razem ze współpracownikami nosiła tam jedzenie, leki i pieniądze, a także zorganizowała akcję przemycania z getta żydowskich dzieci. Ocaliła ich około 2,5 tysiąca. Wyprowadzano je różnymi drogami, po czym zaopatrywano w dokumenty tożsamości, zwykle wystawione na nazwiska zmarłych dzieci polskich. Trafiały do polskich rodzin zastępczych lub do katolickich klasztorów. W 1943 r. Irena Sendlerowa została aresztowana przez gestapo; była torturowana i skazana śmierć. „Żegocie” udało się ją ocalić, przekupując niemieckich strażników. 19 października 1965 r. została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1991 r. otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela. Irena Sendlerowa zmarła 12 maja 2008 r. w Warszawie.