Marek Edelman

jeden z założycieli Żydowskiej Organizacji Wojskowej (ŻOB), źródło: Polska Agencja Prasowa.

Marek Edelman (ur. przypuszczalnie 1 stycznia 1922 r. w Homlu, zm. 2 października 2009 r. w Warszawie). Jeden z założycieli Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB). Uczestniczył w powstaniu w getcie w Warszawie, był ostatnim przywódcą ŻOB. 10 maja 1943 r. wraz z innymi udało mu się opuścić getto kanałami. Po wojnie zamieszkał w Łodzi, ukończył studia medyczne o specjalizacji kardiologicznej. Na początku lat 70. został ordynatorem oddziału intensywnej terapii szpitala im. Mikołaja Pirogowa w Łodzi. W latach 70. zaangażował się w działania antykomunistycznej opozycji. Był członkiem zarządu NSZZ Solidarność Ziemi Łódzkiej. Po ogłoszeniu stanu wojennego w grudniu 1981 r. internowany przez komunistyczne władze. W kwietniu 1983 r. odmówił udziału w organizowanych przez komunistyczny rząd gen. Jaruzelskiego obchodach 40. rocznicy powstania w getcie w Warszawie. Zmarł 2 października 2009 r. w Warszawie.

Paweł Frenkel

jeden z założycieli i przywódców Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW), rysunek stworzony na wzór wizerunku Pawła Frenkla znajdującego się w zasobach Yad Vashem

Paweł Frenkel (ur. w 1920 r. w Warszawie, zm. w czerwcu 1943 r. w Warszawie). Przed wojną należał do organizacji Betar. Po jej wybuchu był jednym z założycieli Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) oraz jego dowódcą wojskowym. Przygotowywał ŻZW do powstania w getcie w Warszawie. 19 kwietnia 1943 r., podczas powstania w getcie, był głównodowodzącym ŻZW podczas walk na placu Muranowskim.

Frenkel wraz ze swoim oddziałem wydostał się z getta podkopem. Oddział zatrzymał się w przygotowanym wcześniej konspiracyjnym mieszkaniu na ul. Grzybowskiej. Mieszkanie miało połączenie z bunkrem, znajdującym się w piwnicy budynku. Stamtąd bojownicy ŻZW wyruszali na nocne akcje do getta. W czerwcu 1943 r. budynek został otoczony przez niemiecką policję. Frenkel wraz ze swoim oddziałem bronił się bohatersko. Gdy skończyła się amunicja, żydowscy powstańcy popełnili samobójstwo wysadzając bunkier.

Michał Klepfisz

bojownik Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), źródło: domena publiczna

Michał Klepfisz (ur. 17 kwietnia 1913 r., zm. 20 kwietnia 1943 r. w Warszawie) – absolwent Politechniki Warszawskiej, działacz Bundu i członek Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB). Udało mu się zbiec z transportu do Treblinki. Był łącznikiem pomiędzy ŻOB i Armią Krajową. Od początku 1943 r. organizował przerzut broni do getta. Przenosił także dokumenty i prasę konspiracyjną. Opracował recepturę i kierował produkcją butelek zapalających oraz granatów. Zginął bohatersko w drugim dniu powstania w getcie w starciu z Niemcami przy ul. Świętojerskiej. 18 lutego 1944 r. polski Wódz Naczelny gen. Kazimierz Sosnkowski odznaczył go pośmiertnie najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym – orderem Virtuti Militari.

Leon Rodal

jeden z współzałożycieli i przywódców Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW), źródło: domena publiczna

Leon (Arie) Rodal, Arie Rodal (ur. w 1913 r. w Kielcach, zm. 6 maja 1943 r. w Warszawie). Przed wojną pracował jako dziennikarz. Był działaczem partii Syjonistów-Rewizjonistów i jednym z współzałożycieli i dowódców Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). Uczestniczył w powstaniu w getcie w Warszawie. Walczył na placu Muranowskim. Pod koniec kwietnia 1943 r. wraz z oddziałem dowodzonym przez Frenkla wydostał się z getta podkopem. Oddział schronił się w mieszkaniu przy ul. Grzybowskiej. 6 maja 1943 r. oddział Rodala wyruszył, aby wyprowadzić pozostałych Żydów, lecz wpadł w niemiecką zasadzkę. Leon Rodal i inni bojownicy zginęli w walce z Niemcami.

Mordechaj Anielewicz

jeden z założycieli i przywódców Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), źródło: domena publiczna

Mordechaj Anielewicz (ur. w 1919 r. lub w 1920 r. w Wyszkowie, zm. 8 maja 1943 r. w Warszawie). W latach 30. był członkiem Betaru, następnie przeszedł do organizacji skautowskiej Ha-Szomer Ha-Cair. Od października 1942 r. był komendantem Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB). W getcie w Warszawie organizował zamachy na zdrajców i kolaborantów, m.in. na Jakuba Lejkina, zastępcę komendanta Żydowskiej Służby Porządkowej. 18 stycznia 1943 r. kierował akcją zbrojnego oporu przeciw deportacjom. Wraz z grupą bojowników ŻOB zaatakował niemieckich konwojentów prowadzących grupę Żydów na Umschlagplatz, gdzie odbywała się selekcja i załadunek do pociągów jadących do niemieckich obozów zagłady. 19 kwietnia 1943 r. Anielewicz stanął na czele ŻOB. Brał udział w walkach. 8 maja 1943 r. wraz z innymi bojownikami ŻOB został otoczony przez Niemców w bunkrze przy ul. Miłej 18. Przypuszczalnie wraz z innymi bojownikami popełnił samobójstwo.