Zofia Kossak-Szczucka

współzałożycielka Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu na Kraj (Żegota), źródło: Polska Agencja Prasowa

Zofia Kossak-Szczucka (ur. w 1889 r. w Kośminie, zm. 9 kwietnia 1968 r. w Bielsku-Białej). Nauczycielka, powieściopisarka. W 1941 r. wraz z ks. Edmundem Krauze założyła Front Odrodzenia Polski – niepodległościową, konspiracyjną, organizację o profilu katolickim. 11 sierpnia 1942 r. na łamach prasy konspiracyjnej opublikowała „Protest” – tekst o tragicznym losie Żydów masowo mordowanych w niemieckich obozach śmierci. Zwracała w nim uwagę, że pomoc Żydom jest moralnym obowiązkiem wszystkich Polaków – katolików. „W getcie warszawskim, za murem odcinającym od świata” – pisała – „kilkaset tysięcy skazańców czeka na śmierć. [...] Kto milczy w obliczu mordu – staje się wspólnikiem mordercy. Kto nie potępia – ten przyzwala. Zabieramy przeto głos my, katolicy-Polacy”. W 1942 r. założyła Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, który przekształcił się w Radę Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj (Żegota). Udzielała pomocy Żydom, dostarczała im dokumenty i pieniądze. W 1943 r. aresztowana przez gestapo, przewieziona do niemieckiego obozu Auschwitz – Birkenau. W 1944 z obozu została przewieziona do Warszawy, na Pawiak i skazana na śmierć. Dzięki działaniom władz Podziemnego Państwa Polskiego udało się uzyskać jej zwolnienie. W latach 1945-57 na emigracji w Wielkiej Brytanii. W 1957 r. wróciła do kraju, w którym zmarła 9 kwietnia 1968 r.  13 września 1982 r. izraelski instytut Yad Vashem przyznał jej pośmiertnie odznaczenie Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata za pomoc Żydom podczas II wojny światowej.